می گویند کسی در جواب سوال "می توانی ده قرص نان را یکجا بخوری؟" پاسخ "باید فکر کنم" داده و چند دقیقه ای با خویشتن خلوت می کند.پس از مراجعت "می توانم" گفته و به خوردن یکجای ده قرص نان اقدام می کند.

سوال تکرار شده و این بار از فرد خواسته می شود که در عوض ده قرص نان به تناول بیست قرص نان اقدام نماید.شخص مجددا "باید فکر کنم" گفته و پس از لختی اندیشیدن در تنهایی "آری" را بر زبان می آورد.

ماجرا با پنجاه و صد قرص نان تکرار می شود و پس از اینکه خورنده نان ها از پس چنین آزمون های سختی بر می آید جواب سوال "با خود چه فکری می کردی؟" را اینگونه می دهد:

"فکر نمی کردم.امتحان می کردم که ببینم از عهده خوردن نان ها بر می آیم یا خیر!"

قطعا خیلی های ما به لطیفه بالا خندیده ایم.درست است که بخشی از خنده ما کاملا منطقی بوده اما باید اذعان نماییم که بخشی از آن به خاطر این بوده که اصولا اعتقاد به اینکه "آدمی قبل از عهده دار شدن هر کار باید توانایی های خود را تست کند" نداریم.

موضوع فقط تست کردن توانایی های خود نیست و در سنجش توانایی های دیگران هم بیشتر ما عادت داریم که گز نکرده پاره کنیم.در این باب بگذارید مثالی بزنیم:

مردی از دیگری "تا فلان جا چند قدم راه است؟" را پرسیده و جواب "راه برو" را دشت می کند.جواب گیرنده با تعجب "چه ربطی دارد؟" را بر زبان آورده و جواب می گیرد که "تا ندانم قدم کوچک یا بزرگ بر می داری نمی توانم بگویم که تا جایی که میروی چند قدم فاصله است"

حال این سوال مطرح است که چه تعداد از ما اینگونه منطقی هستیم و قبل از گفتن "نیم ساعته می رسی" به سرعت راه رفتن سوال کننده فکر می کنیم.

شوربختانه وقتی صحبت از "تست" مطرح می شود بیشتری ها یاد کنکور سراسری افتاده و به این می اندیشند که برای پزشک شدن چند درصد تست های علوم مختلف را باید بدرستی پاسخ دهند.

این که نگارنده پای "شوربختانه" را به میان می کشد به خاطر این است که هنوز نظام آموزش عالی ما مطلع نیست یا به روی خود نمی آورد که قابلیت فراوان تست زنی یک شخص ثابت نمی کند که از او دکتر خوبی ساخته و پرداخته خواهد شد.

در واقع باید گفت که پزشکان آینده ممالک پیشرفته و مترقی هرگز به گونه ما گزینش نمی گردند.

به عنوان مثال یکی از بستگان دور نگارنده که در انگلستان تحصیل می کند مجبور است با خدمت رسانی به افراد کهنسال و نیازمند به خویشتن و مسئولین گزینش نشان دهد که حتی وقتی پای پول در میان نیست از خدمت رسانی به انسان های دیگر لذت می برد.

این در حالی است که انصافا خیلی از پزشکان سرزمین ما به دلیل نبود گزینش های اینگونه اینکاره نیستند و بیماران در باره شان جز "دو کلمه نمیشه باهاش حرف زد" نمی گویند.

جالب اینکه حتی در میان روانپزشکان که با بیماران خاص در ارتباطند و باید قادر باشند با آن ها ارتباط عاطفی برقرار سازند این تلقی عمومیت دارد و لذا در مورد بسیاری از آن ها "خودش دکتر لازم داره" گفته می شود.

قطعا مشکل تنها پزشکی نیست و در رشته های دیگر هم درب بر همین پاشنه می چرخد.

به عنوان نمونه در مدارس ما کوچکترین توجهی به بچه هایی که عاشق محیط زیست هستند نشده و در باره آن هایی که زباله های خود را در سطل مخصوص می ریزند یا به بابا و مامان "برای جلوگیری از آلودگی هوا پیاده به مدرسه می روم" را می گویند و برای راحتی خیال والدین "راهی نیست که!" را قید می کنند عبارت "بهتر است محیط زیست بخوانی" بیان نمی گردد.

پلیس های راهنمایی و رانندگی ما معمولا کمتر "از بچگی از آن هایی که بین خطوط می راندند خوشم می آمد" می گویند و مهندس برقی که همیشه نگران برق گرفتگی است و مهندس عمرانی که از هر چه ساختمان است متنفر است در جامعه کم نداریم.

این در حالی است که نه تنها در کشورهای پیشرفته و مترقی بیشتر شاغلین دوستدار رشته ای که خوانده اند هستند بلکه تصور عمومی بر اینکه "تحصیلات آکادمیک آدم ها را ارزشمندتر بار می آورد" استوار نیست.

به زبان ساده مردم این کشور ها به خاطر رشته ای که کسی خوانده او را جدی نگرفته و تنها به این دلیل که وی کارش را به درستی صورت می دهد او را شایان احترام می دانند.

برای همین است که اگر به یک سرآشپز ژاپنی پیشنهاد بدهید که شغلش را تغییر داده و طبابت پیشه کند هرگز به چنین کاری تن نداده و از صمیم قلب عنوان خواهد نمود که ارزش کارش هرگز کمتر از اهمیت کار یک طبیب نیست و این در حالی است که با چنین سوالی بسیاری از سر آشپزهای ایرانی پس از اطمینان از اینکه پای شوخی یا دوربین مخفی در کار نیست به فکر فرو رفته و با گرفتن تضمین های "پولش معرکه است" و "هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد" بله را براحتی هرچه تمامتر خواهند گفت!!!؟

منتشر شده در روزنامه آفتاب یزد