دلنبشته های تابناک من

دوستان اصولگرا این بار سر از قرارداد توتال در آورده و آن را توتالچای یا ترکمانچای اول نامگذاری کرده اند(تاریخ نشان داده که این دوستان علاقه شدیداللحنی به نامگذاری های با مسما دارند)

حرف حساب این دوستان هم این بوده است که:"اگر بدانید در این قرار داد چه به ما میرسد و چه عاید طرف فرانسوی می گردد؟"

انصافا حرف دوستان بی حساب نیست منتها ظاهرا دوستان از یاد برده اند که سال های زیادی است که در بررسی خیر و برکت یک قرارداد اقتصادی به ملاحظات مالی صرف بسنده نشده و خوبی و بدی یک قرار داد با ملحوظ نظر قرار دادن بررسی ها و تحلیل های مالی-اقتصادی مشخص می گردد.

در توضیح مطلب باید گفت که تفاوت عمده ملاحظات مالی با ملاحظات اقتصادی در این است که در ملاحظات مالی تنها به شرایط موجود توجه می شود و این همانی است که دوستان اصولگرا بخوبی از پسش بر آمده اند:" اگر بدانید در این قرار داد چه به ما میرسد و چه عاید طرف فرانسوی می گردد؟"

در ملاحظات اقتصادی باید به این سوال اساسی که "اگر این قرارداد را نمی بستیم چه می شد؟" و یا "اگر این قرار داد را نمی بستیم چه قراردادی را می بستیم؟" پاسخ داده می شود.

به زبان ساده دیگر دوره ای نیست که در انعقاد یک قرار داد اقتصادی بیشترین توجه معطوف طرف دوم گردد و بر "نمی دانید چه گیر او می آید؟" تاکید گردد زیرا این رویه کسانی است که هنوز بر انسان هایی که به شیوه "نه خود خورد....." روزگار می گذرانند ارزش و اهمیت فوق العاده و زاید الوصف قایل هستند.

باز خدا پدر دوستان اصولگرایی که خیلی انگلیسی دان نیستند را بیامرزد زیرا بعید نیست در آن صورت با بهره گیری از واژه توتال شعار "از اسمشان هم معلوم است که قرار است همه را ببرند و به ما تقریبا هیچ بدهند" را سر می دادند.

برای اینکه موضوع بحث را روشن تر سازیم فرض کنید که شما باغی دارید که سالانه از آن یکصد میلیون تومان درآمد کسب می کنید.این را نیز بپذیرید که با نهایت تلاش و کوشش و بهره گیری از نظرات مشورتی دوستان و آشنایان و آن هایی که متخصص کشاورزی هستند و شماری که سرشان به تنشان می ارزد قادر نشده اید که عایدی باغ را بیش از مقدار مورد اشاره سازید.

حال اگر شیر پاک خورده ای پیدا شود که به شما تضمین بدهد که بی ضرر رسانی به باغ قادر است درآمد شما را دو برابر کند منطقی است که شما به صرف ادعای "نمی دانی خودش چقدر بر می دارد؟!" درآمد یک برابری باغ را بر درآمد دوبرابری آن ترجیح دهید؟

کوتاه سخن اینکه پر واضح است که شرکت توتال تمامی شرایط قرارداد را به طرف ایرانی پیشنهاد داده و یا توصیه های طرف ایرانی را پذیرفته است(نیازی به توضیح اینکه قطعا پای چانه زنی های ریالی و دلاری و فرانکی و حذف و اضافه کردن مواد و تبصره و الحاقیه در میان بوده است احساس نمی شود)

حال این سوال پیش می آید که کدام شرکت ایرانی یا خارجی قرارداد نان و آبدار تر به طرف ایرانی پیشنهاد داده که با زدن دست رد به سینه و شنیدن پاسخ "همین خوب است" روبرو گشته است.

ذکر این نکته نیز گفتن دارد که در قراردادهای بزرگ اقتصادی پیشینه طرف قرار داد و انجام دهنده کار بسیار مهم ارزیابی می شود زیرا انعقاد قراردادی که به ظاهر کاملا نان و آبدار می نماید ممکن است پای یکی یا بیشتر از مسایل و مشکلات زیر را به میان آورده  و کارفرما را بارها و بارها به بیان "بابا نخواستیم!" بکشاند:

الف-مدت زمان اجرای کار بصورت غیر منطقی و غیر موجه از مدت پیش بینی شده طولانی تر شود.

نکته اینجاست که "اگر پای یک ایرانی در میان باشد" نه تنها پیمانکار خسارت و ضرر و زیان دیرکرد را پرداخت نمی کند بلکه با ادعاهایی در مایه های "گناه کرده ایم که هم موجب اشتغالزایی شده ایم و هم کار را محکمتر از آنچه خواسته شده بود در آورده ایم" سهم خود از قرار داد را بیش از میزان مقرر در سند رسمی خواهد دانست(یقین داشته باشید که "پولمان را نداده اند" بسیاری از پیمانکاران امروزه از چنین نحوه برخوردی ناشی می شود)

ب-پیمانکار در عوض جنگ اول صلح نخست را پیش گرفته اما مرتبا و در اثنای کار با بیاناتی همانند "اینجایش را نخوانده بودم" و "فکر نمی کردم آنجایش آنطور باشد" بیش از نشان دادن قابلیت های فنی نیاز خویش را عامل مقدار پول رد و بدل شده معرفی نموده و ختم کلام را "راضی نشوید که بیش از این ضرر کنم" عنوان می دارد.

ج-پیمانکار مال جایی باشد که هنوز پول مهمتر از اعتبار ارزش و اهمیت دارد.می دانیم که در کشورهای صاحب نام اگر کننده کار متوجه گردد که پیش بینی هایش غلط بوده و هزینه انجام کار بیش از آن مقداری که فکر می کرده است می باشد یا به میزان قابل ملاحظه از سودش می زند و یا حاضر می شود جهت از دست ندادن اعتبار کار را با ضرر و زیان به پایان برساند.گفتنی است که در کشورهای غیر اینگونه این کیفیت کار است که در ضرر دهی دچار تغییرات زاید الوصف شده و در نهایت بر سر کارفرما "آوار" می گردد.

در پایان بد نیست اشاره شود که در یافتن قراردادهای ترکمانچای ثانی و ثالث لازم نیست که همیشه دنبال طرف خارجی بگردیم زیرا اگر چشم و دل خویش را گشوده و آنچه نادیدنی است آن بینیم قادر خواهیم بود که در همین نزدیکی ها و در میان دوستان و آشنایان و رفقا از اینجور قراردادها زیاد ملاحظه نماییم!!؟

منتشر شده در روزنامه آفتاب یزد