در سال 2006 محمد یونس، اقتصاددان، جایزه نوبل 2006 را برد. او به خاطر ایده اش در زمینه اعطای وام های کوچک به کشاورزان و کارآفرینان فقیر بنگلادشی این جایزه را به خود اختصاص داد. یونس با تأسیس "بانک گرامین" به ترویج وام‌های کوچک برای کمک به افراد کم‌ درآمد و بهبود وضعیت اقتصادی آن‌ها پرداخت. این ایده به عنوان یک مدل موفق در توسعه اقتصادی و کاهش فقر شناخته می‌شود.

بهره وام ها

بهره وام‌های کوچک که توسط بانک گرامین و محمد یونس ارائه می‌شود، معمولاً نسبت به وام‌های سنتی بسیار پایین‌تر است. در آغاز، نرخ بهره این وام‌ها حدود 20 تا 25 درصد در سال بود. با این حال، این نرخ می‌تواند بسته به شرایط اقتصادی و نیازهای محلی متفاوت باشد.

نکته مهم در مورد وام‌های کوچک این است که هدف اصلی آن‌ها کمک به افراد فقیر و کارآفرینان کوچک برای شروع یا گسترش کسب‌وکارهای خود است، نه تنها کسب سود. بنابراین، محمد یونس و بانک گرامین سعی کردند تا نرخ بهره را در حدی نگه دارند که هم به تأمین هزینه‌های عملیاتی کمک کند و هم به مشتریان فشار مالی زیادی وارد نکند.

در نهایت، هدف این وام‌ها بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی افراد است، نه تنها تأمین سود برای بانک.

تضمین بازپرداخت

اما آیا تاکنون فکر کرده اید که چه تضمینی وجود داشت که وام گیرندگان پول دریافتی را، به اصطلاح، بالا نکشند!

کشاورزان و دیگر دریافت‌کنندگان وام‌های کوچک در بانک گرامین و دیگر برنامه‌های مشابه، معمولاً از سیستم‌های مختلفی برای تضمین بازپرداخت وام‌ها استفاده می‌کنند. این تضمین‌ها شامل موارد زیر هستند:

گروه‌های هم ‌یار: یکی از روش‌های اصلی که محمد یونس و بانک گرامین استفاده کردند، تشکیل گروه‌های کوچک از وام‌گیرندگان بود. این گروه‌ها معمولاً شامل 5 تا 10 نفر هستند که به یکدیگر کمک می‌کنند و به عنوان ضامن یکدیگر عمل می‌کنند. اگر یکی از اعضای گروه نتواند وام خود را بازپرداخت کند، سایر اعضا مسئولیت پرداخت آن را بر عهده می‌گیرند. این سیستم باعث ایجاد انگیزه و فشار اجتماعی برای بازپرداخت وام‌ها می‌شود.

عدم نیاز به وثیقه: در بسیاری از موارد، وام‌های کوچک به صورت بدون وثیقه اعطا می‌شوند. این به این معنی است که کشاورزان نیازی به ارائه دارایی‌های فیزیکی برای تضمین وام ندارند. به جای آن، اعتماد به توانایی آن‌ها برای بازپرداخت وام بر اساس اعتبار اجتماعی و روابط در جامعه استوار است.

برنامه‌های آموزشی و مشاوره: بانک گرامین و سایر مؤسسات مشابه معمولاً برنامه‌های آموزشی برای وام‌گیرندگان فراهم می‌کنند تا آن‌ها را در مدیریت مالی و کسب‌وکارهای کوچک خود راهنمایی کنند. این آموزش‌ها می‌تواند به افزایش شانس موفقیت کسب‌وکارها و در نتیجه بازپرداخت وام‌ها کمک کند.

تجربه و اعتبار اجتماعی: در جوامع محلی، اعتبار و شهرت فرد بسیار مهم است. کشاورزانی که وام می‌گیرند، معمولاً به خاطر اعتبار اجتماعی خود و تأثیر آن بر خانواده و جامعه‌شان، تمایل دارند وام‌های خود را به موقع بازپرداخت کنند.

این روش‌ها به بانک گرامین کمک کرده است تا نرخ بازپرداخت وام‌ها را بسیار بالا نگه دارد، به طوری که در بسیاری از موارد به بالای 95 درصد می‌رسد.

نگاهی به داستان واقعی بالا بخوبی نشان می دهد که در یک کشور توسعه نیافته بسیاری از مسائل و مشکلات اقتصادی به کمک ایجاد اعتماد بین دولت- ملت قابل حل و فصل هستند؛ اعتمادی که متاسفانه در حال حاضر و در کشور ایران چاقو خورده است!